Czy Twoje Dziecko cierpi na ADHD?

3 października 2012

Wielu dzieciom w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym zdarza się być niegrzecznym, niecierpliwym, ciekawym, nieposłusznym i upartym. Zachowanie takie oraz niestosowanie się do panujących reguł społecznych nie oznacza od razu, że dziecko cierpi na ADHD. Termin ADHD jest często nadużywany do opisu zachowań każdego „żywego jak srebro” dziecka.

Czym jest ADHD?

ADHD – skrót ten pochodzi od pierwszych liter amerykańskiej nazwy Attention Deficit Hyperactivity Disorder – oznaczający zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi (lub z deficytem uwagi). Inna równoległa europejska nazwa to Hyperkinetic Disorder – zespół hiperkinetyczny lub zaburzenie hiperkinetyczne.

Obie te nazwy odnoszą się do tej samej grupy objawów:

• zaburzenia koncentracji i uwagi przejawiającej się w braku zdolności sterowania własną uwagą oraz nieumiejętności skupiania się na wykonywanym zadaniu;
• nadruchliwość rozumiana jako nadmierna aktywność nieuzasadniona żadną potrzebą;
• impulsywność, czyli nieumiejętność powstrzymania się od działania.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) to zaburzenie psychiczne, które rozpoczyna się już w okresie dzieciństwa. Choroba objawia się zaburzeniami koncentracji, nadmierną impulsywnością i ruchliwością. Nie leczone lub zaniedbane ADHD prowadzi do ciężkich zaburzeń psychicznych oraz zaburzeń zachowania w dorosłym życiu. Osoby cierpiące na ADHD popadają w konflikty z prawem, częściej ulegają uzależnieniom, mają kłopoty z edukacją i pracą.

Aby uchronić dziecko ze zdiagnozowanym ADHD przed trudnościami w dorosłym życiu, należy jak najwcześniej, bo już w okresie dzieciństwa rozpocząć skuteczną terapię.

Jakie są przyczyny ADHD ?

Przyczyny zespołu nadpobudliwości psychoruchowej nie są niestety do końca znane. Według badań głównymi przyczynami ADHD są :

1. opóźnione dojrzewanie niektórych struktur w mózgu;
2. mikrouszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego;
3. uwarunkowania genetyczne;
4. w okresie ciąży narażenie dziecka na szkodliwe substancje, np. dym papierosowy, alkohol;
5. problemy okołoporodowe (urazy czaszki, niedotlenienie, zamartwica);
6. zatrucie ołowiem lub innymi metalami ciężkimi;
7. spożywanie barwników, konserwantów, salicylanów;
8. nadmiar rafinowanego cukru.

Objawy, które powinny budzić niepokój w rodzicach

Zachowania świadczące o występowaniu u dziecka zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi przedstawiają się w następujący sposób:

Zaburzenia koncentracji uwagi

Dziecko:

- słucha nieuważnie, instrukcje trzeba wielokrotnie powtarzać;

- łatwo się rozprasza;

- jest mało spostrzegawcze, nie potrafi się skupić na szczegółach;

- ucieka myślami – tzw. „bujanie w obłokach”;

- nie pamięta, co miało zrobić, w połowie zdania zapomina, o czym wcześniej mówiło;

- ma problemy w gospodarowaniu czasem, zwleka i wykonuje zadania w ostatniej chwili;

- gubi przedmioty;

- jest roztargnione, często nie pamięta o codziennych czynnościach.

Nadruchliwość

Dziecko:

- nie potrafi usiedzieć w miejscu, nie umie się spokojnie bawić ani odpoczywać; jest ciągle w ruchu „biega jak nakręcone”;

- nerwowo macha rękami lub nogami, wierci się;

- nie zważając na konsekwencje bawi się ryzykownie;

- jest nadmiernie gadatliwe i hałaśliwe;

- ma trudności z zasypianiem.

Impulsywność

Dziecko:

- podczas rozmowy przerywa innym; wyrywa się z odpowiedzią za nim zostanie zadane pytanie;

- ma trudności z czekaniem na swoją kolej;

- przeszkadza innym, wtrąca się do rozmowy lub zabawy;

- podejmuje pochopne i ryzykowne decyzje;

- nie potrafi się powstrzymać przed zaspokojeniem swoich potrzeb;

- bez zastanowienia akceptuje pomysły innych.

Warto dodać także, że dzieci cierpiące na ADHD mają również trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami. Często czują się samotne, mają niską samoocenę, są niepewne i nieśmiałe, a także nie umieją przegrywać w trakcie rywalizacji, przez co ich pozycja w grupie nie jest najlepsza.

Ważne!

W przypadku ADHD wymieniona wyżej grupa objawów pojawia się między piątym, a siódmym rokiem życia i utrzymuje się powyżej 6 miesięcy.

Rodzice, którzy podejrzewają u swojego dziecka cechy nadpobudliwości psychoruchowej, mogą obecnie liczyć na pomoc wielu specjalistów.

Jak zdiagnozować ADHD u dziecka?

Rozpoznanie ADHD u dziecka jest niezwykle trudne. Diagnoza w kierunku ADHD musi być przeprowadzona przez specjalistów i obejmować między innymi następujące badania:

• wywiad – zebranie od rodziców informacji na temat rozwoju dziecka oraz jego zachowania; uzyskanie od nauczyciela informacji na temat zachowania dziecka w przedszkolu lub w szkole;
• badanie przez lekarza pediatrę;
• badanie przez neurologa (wykonanie badania EEG);
• obserwacja zachowania dziecka przez psychiatrę oraz psychologa;
• rozmowa z dzieckiem przeprowadzona przez psychiatrę oraz psychologa;
• ocena ilorazu inteligencji;
• ocena aktywności ruchowej dziecka;
• ocena według kwestionariuszy diagnostycznych nasilenia problemu nadpobudliwości oraz zaburzeń koncentracji uwagi.

Jak leczyć ADHD u dzieci ?

Terapia dzieci i młodzieży z ADHD obejmować powinna kilka metod terapeutycznych:

1. oddziaływania psychospołeczne – ścisła współpraca rodziców, specjalistów i nauczycieli dziecka,
2. psychoterapia,
3. farmakoterapia,
4. odpowiednia, zbilansowana dieta.

Na temat znaczenia odżywiania u dzieci z nadpobudliwością i ADHD można przeczytać w artykule „Jedzeniem w nadpobudliwość”.

Urszula Korbiel - specjalista i terapeuta wczesnego wspierania rozwoju dziecka, logopeda