Prawidłowy i harmonijny rozwój dziecka. Cz.II – rozwój manualny
24 marca 2013
Rozwój manualny (czyli rączek) pozwala dziecku na samodzielnie wykonywanie wielu czynności, takich jak: rysowanie, malowanie, pisanie, sznurowanie butów, zapinanie guzików.
Nie byłyby one możliwe, gdyby nie sprawne ręce, a w szczególności palce.
Aby rozwój dziecka przebiegał prawidłowo, gorąco zachęcam do wykonywania różnych zabaw plastycznych, wycinankowych oraz konstrukcyjnych.
Poniżej omawiam rozwój sprawności manualnej z podziałem na pierwszy, drugi, trzeci, czwarty i piąty rok życia dziecka.
Rozwój manualny w pierwszym roku życia
Chwytanie i manipulowanie – umiejętność chwytania i manipulowania przedmiotami rozwija się u dziecka stopniowo – aż do sprawnego wykorzystywania ręki jako cennego i głównego narzędzia.
0– 2. miesiąc –Dziecko rodzi się z ze zdolnością do chwytania. Dziecko nie wie jednak do czego służą rączki i nie używa ich jako narządzi.
3. miesiąc– Dziecko chwyta zabawkę włożoną w rączkę.
4. miesiąc –U dziecka rozwija się pierwszy rodzaj chwytu – chwyt prosty. Dziecko obejmuje przedmiot całą dłonią jakby nakładało rączkę na przedmiot.
5. miesiąc – Dziecko wyciąga rączki po przedmiot. Przekłada zabawkę z rączki do rączki.
6. miesiąc – Dziecko utrwala umiejętności chwytania i manipulowania jedną ręką. Pojawia się chwyt dłoniowo-łokciowy – dziecko uruchamia staw łokciowy i zaczyna chwytać dłonią, ale z wyłączeniem kciuka.
7–.8. miesiąc –Dziecko doskonali umiejętności nabyte w 6 miesiącu. Pojawia się chwyt nożycowy – dziecko zaczyna przywodzić kciuk.
9. – 12. miesiąc –U dziecka pojawiają się oznaki kształtowania się dominacji stronnej. Dziecko używa chwytu pesetowego – przeciwstawia kciuk i palec wskazujący. Pojawienie się takiego chwytania świadczy o sprawnym funkcjonowaniu koordynacji wzrokowej oraz precyzji.
Drugi rok życia
Ręce dziecka nie służą już do stabilizacji ciała, ale stają się narzędziem.
13.–14. miesiąc – Dziecko doskonali umiejętność chwytania.
13.–15. miesiąc – Dziecko nieporadnie posługuje się łyżką lub widelcem.
13.–15. miesiąc – Dziecko uczy się rysować – rysuje znaczki, bazgra.
13.–16. miesiąc – Dziecko pije z kubka.
13.–18. miesiąc –Dziecko wkłada klocki w otwór w desce.
16.–17. miesiąc –Dziecko podejmuje pierwsze próby samodzielnego mycia zębów.
16.–18. miesiąc – Dziecko buduje wieżę z dwóch klocków.
19. miesiąc – Dziecko buduje wieżę z czterech klocków.
21. miesiąc – Dziecko buduje wieżę z pięciu klocków.
21.–24. miesiąc – Dziecko buduje konstrukcje na płaszczyźnie.
22. – 24. miesiąc –Dziecko odkręca pokrywki.
24. miesiąc –Dziecko buduje wieżę z sześciu klocków.
Trzeci rok życia
Rozwój manualny trzylatka to okres harmonijnego rozwoju. Dziecko bez trudu porusza się samodzielnie, chętnie bawi się piłką, rysuje doskonali swoje umiejętności w ubieraniu się i rozbieraniu, ale także w zapinaniu i rozpinaniu guzików.
Dziecko:
- rysuje pionową i poziomą linie, linię prostą, krzyżyk, koło,
- buduje wieżę z 8 elementów,
- posługuje się łyżką widelcem i kubkiem,
- samodzielnie wykonuje podstawowe czynności higieniczne,
- wkłada klocki różnego kształtu do właściwych otworów.
Rozwój manualny w 4. roku życia
Czwarty rok życia to dla dziecka przełomowy okres – podejmuje ono edukację przedszkolną. Posiadane umiejętności nie tylko w zakresie dużej i małej motoryki umożliwiają mu odnaleźć się w grupie rówieśniczej. Dziecko doskonali zdobyte umiejętności, ale również uczy się nowych.
Dziecko:
- odwzorowuje linię, koło, kwadrat, prostokąt i krzyżyk,
- rysuje po śladzie,
- usprawnia samoobsługę,
- zamalowuje powierzchnię kartki lub jej wyznaczony fragment,
Piąty i szósty rok życia
Piąty i szósty rok życia toczas utrwalania nabytych wcześniej zdolności.
Zdobyte umiejętności umożliwiają mu samodzielnie funkcjonowanie.
Dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w szkole.
Dziecko potrafi:
- wykonywać wszystkie czynności samoobsługowe,
- tworzyć rysunki tematyczne,
- wykonywać precyzyjne ruchy dłonią.
Urszula Korbiel - specjalista i terapeuta wczesnego wspierania rozwoju dziecka, logopeda